مقدمه

در حالی که اغلب مردم تصور می‌کنند ویتامین‌ها را تنها از طریق خوراکی‌ها دریافت می‌کنیم، بدن انسان قابلیتی شگفت‌انگیز دارد: تولید ویتامین D از نور خورشید! اما با توجه به اطلاعات متناقض موجود در رسانه‌ها، بهتر است نگاهی دقیق‌تر و علمی‌تر به این «ویتامین آفتاب» داشته باشیم.

منابع ویتامین D: آفتاب، غذا یا مکمل؟

وقتی پوست در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرد، مجموعه‌ای از واکنش‌های شیمیایی، کلسترول موجود در پوست را به ویتامین D تبدیل می‌کند. اما آیا این منبع کافی است؟

منابع اصلی دریافت ویتامین D:

  • نور خورشید: بهترین منبع طبیعی؛ اما محدودیت‌هایی دارد.
  • غذاها:
    • ماهی قزل‌آلا صید وحشی: 450–900 IU
    • روغن کبد ماهی: 450 IU در هر قاشق چای‌خوری
    • قارچ در معرض نور UV: 400 IU
    • کنسرو ماهی تن: 269 IU
    • زرده تخم‌مرغ: 37 IU
  • غذاهای غنی‌شده:
    • شیر گاو: 115 IU در هر فنجان
    • شیرهای گیاهی، آب پرتقال، غلات: حدود 100 IU
  • مکمل‌ها: 600 تا 800 IU برای بزرگسالان؛ در صورت نیاز و با مشورت پزشک

چرا ویتامین D برای استخوان‌ها ضروری است؟

بدن ما برای جذب کلسیم نیاز به ویتامین D دارد. بدون آن، حتی با رژیم غذایی سرشار از کلسیم، استخوان‌ها ضعیف می‌مانند.

ویتامین D مثل تاکسی‌ای است که کلسیم را از روده به خون می‌رساند.

ویتامین D و نقش آن در سلامت عمومی

بر اساس یافته‌های علمی، این ویتامین می‌تواند:

  • ایمنی بدن را افزایش دهد
  • خطر زوال عقل را کاهش دهد
  • از سکته مغزی و بیماری قلبی جلوگیری کند
  • احتمال دیابت را کاهش دهد
  • در بیماران سرطانی به بهبود بقا کمک کند

آیا نور آفتاب کافی است؟

هرچند آفتاب منبع طبیعی ویتامین D است، اما قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض اشعه‌های UV خطر سرطان پوست را افزایش می‌دهد. متخصصان پوست توصیه می‌کنند که:


«برای دریافت ویتامین D به روش ایمن، بهتر است از منابع غذایی و مکمل‌ها استفاده شود، نه آفتاب مستقیم.»


نکته جالب: افرادی با پوست تیره (مثلاً بسیاری از ساکنین مناطق جنوبی ایران) ویتامین D کمتری از آفتاب دریافت می‌کنند.