مقدمه:
آیا نور موبایل واقعاً ما را بی‌خواب می‌کند؟
در دنیای امروزی که زندگی ما با ابزارهای دیجیتال گره خورده، خواب شبانه به یکی از قربانیان خاموش این فناوری‌ها تبدیل شده است. بر خلاف تصورات گذشته که اثرات منفی صفحات نمایش را فقط به کودکان و نوجوانان نسبت می‌داد، تحقیقات جدید ثابت می‌کند که بزرگسالان نیز در معرض خطر جدی اختلال خواب ناشی از موبایل و تبلت قرار دارند.
تهدید خاموش: تحقیقات چه می‌گویند؟
مطالعه‌ای که در ژورنال علمی JAMA Network Open منتشر شده، اطلاعات خواب بیش از ۱۲۲ هزار نفر در ایالات متحده و پورتوریکو را بررسی کرده است. یافته‌ها حیرت‌انگیز است:
گروه کاربراندرصد استفاده از صفحات نمایش قبل از خواب
| استفاده روزانه | ۴۱٪ |
| بدون استفاده | ۱۷٪ |
نتیجه؟ افرادی که از صفحات نمایش پیش از خواب استفاده می‌کنند، با ۳۳٪ احتمال بیشتر دچار خواب بی‌کیفیت می‌شوند.
نور آبی، قاتل ملاتونین
یکی از مکانیزم‌های اصلی این اختلال، نور آبی ساطع‌شده از دستگاه‌های دیجیتال است. این نور باعث تأخیر در ترشح هورمون ملاتونین، تنظیم‌کننده‌ی اصلی چرخه خواب و بیداری می‌شود.
«نور مصنوعی در شب باعث کاهش احساس خواب‌آلودگی و افزایش سطح هوشیاری می‌شود.» — نتایج تحقیق JAMA
محتوا مهم‌تر از نور؟
نکته مهمی که پژوهشگران بر آن تأکید دارند: محتوای نمایش داده‌شده نیز به اندازه نور اهمیت دارد. شبکه‌های اجتماعی، ویدیوها و اخبار می‌توانند مغز را فعال نگه دارند و از آرام‌سازی ذهن در آستانه‌ی خواب جلوگیری کنند.
شب‌زنده‌داران در معرض خطر بیشتر
افرادی که به طور طبیعی شب‌ها فعال‌تر هستند (شب‌زنده‌داران)، بیشتر در معرض اختلال خواب ناشی از صفحات نمایش قرار دارند. آن‌ها اغلب با پدیده‌ای به نام جت‌لگ اجتماعی مواجه‌اند: دیر می‌خوابند اما مجبورند زود بیدار شوند.
دسته‌بندیتأخیر در خواب به دلیل موبایل (دقیقه)
| سحرخیزان | ۹.۳۳ دقیقه |
| شب‌زنده‌داران | ۱۵.۶۲ دقیقه |
نیاز به تحقیقات بیشتر
نویسندگان این مطالعه بر ضرورت پژوهش‌های دقیق‌تر درباره اثر نور مصنوعی و محتوای دیجیتال بر خواب تأکید می‌کنند. به‌ویژه در افرادی که الگوی خواب دیرهنگام دارند و به دلیل شغل یا تحصیل مجبور به بیدار شدن زودهنگام هستند.
🌙 زیبازی توصیه می‌کند: راهکارهایی برای خواب بهتر
با توجه به یافته‌های علمی، زیبازی پیشنهاد می‌کند:
- حداقل یک ساعت پیش از خواب، از موبایل، تبلت و لپ‌تاپ دوری کنید
- مطالعه کتاب فیزیکی یا گوش دادن به موسیقی آرام را جایگزین اسکرول کردن شبکه‌های اجتماعی کنید
- در صورت نیاز به استفاده از موبایل، از فیلتر نور آبی یا «حالت شب» استفاده نمایید
- روتین مشخص خواب ایجاد کرده و تا حد امکان، هر شب در یک ساعت مشخص بخوابید
دیدگاه خود را بنویسید